چکیده:

این مقاله با رویکردی کاربردی و علمی، به بررسی و ارائه راهکارهای نوین حقوقی برای حمایت از خانواده‌های دارای فرزند با نیازهای ویژه (از جمله افراد دارای اوتیسم، معلولیت‌های جسمی و روانی) می‌پردازد. محورهای اصلی مورد بررسی عبارت‌اند از:

• قیمومت، حضانت، وصایت، نفقه،

• حقوق مالی زوجه سرپرست،

• اشتغال والدین و حقوق شهروندی.

با تحلیل آخرین اصلاحات قانونی تا سال ۱۴۰۳ و ارائه جداول جامع، راهکارهای عملی برای تحقق عدالت حمایتی و حفظ کرامت انسانی این خانواده‌ها ارائه شده است. تأکید اصلی مقاله بر رفع خلأهای قانونی، تقویت نهادهای نظارتی و بهره‌گیری از تخصص کارشناسان در فرآیندهای تصمیم‌گیری است.

بخش‌های مهم و جذاب مقاله:

۱. قیمومت و نظارت تخصصی

• پیشنهاد حضور فعال مددکاران اجتماعی در فرآیند تعیین قیم.

• ایجاد سامانه الکترونیکی نظارت بر عملکرد قیم‌ها.

• ضرورت آموزش تخصصی قیم‌ها برای درک بهتر نیازهای کودکان.

۲. حضانت و اولویت مصلحت کودک

• نقد تأکید سنتی بر سن و جنسیت والدین در تعیین حضانت.

• پیشنهاد ارجاع به نظریه کارشناسی مددکاران و روانشناسان به عنوان معیار اصلی.

۳. وصایت و شفافیت

• پیشنهاد تشکیل شورای مشورتی تخصصی برای تأیید صلاحیت وصی.

• ثبت الکترونیکی وصایت و کنترل سالانه صلاحیت وصی.

۴. نفقه و حمایت مالی

• ارائه جدول کارشناسی هزینه‌های مراقبت برای کودکان با نیازهای ویژه.

• پیشنهاد تعدیل سالانه نفقه بر اساس شدت آسیب و نرخ تورم.

• الزام به پرداخت موازی والدین و جبران هزینه‌ها توسط دولت در صورت نیاز.

۵. حقوق مالی زوجه سرپرست

• اعطای کمک‌هزینه‌های مضاعف و معافیت‌های مالیاتی.

• تسهیلات ویژه از نهادهای حمایتی مانند سازمان بهزیستی.

۶. حمایت شغلی از والدین

• الزام کارفرمایان به اعطای مرخصی‌های انعطاف‌پذیر و اولویت در استخدام.

• گسترش تعاونی‌های شغلی و اشتغال خانگی برای والدین.

۷. حقوق شهروندی و مسکن

• تسهیل دریافت سهمیه مسکن و معافیت از عوارض شهرداری.

• حمایت از کارآفرینی از طریق آموزش و تسهیلات بانکی.

۸. جدول چالش‌ها و راهکارها

در پایان مقاله، جدولی ارائه شده که چالش‌های موجود در هر محور و راهکارهای اصلاحی پیشنهادی را به طور خلاصه و کاربردی بیان می‌کند.

نتیجه‌گیری:

اجرای راهکارهای پیشنهادی این مقاله می‌تواند منجر به حمایت همه‌جانبه و عادلانه از خانواده‌های دارای فرزند با نیازهای ویژه شود و زمینه‌ساز جامعه‌ای سالم‌تر و پویاتر گردد.