شماره نظریه :
7/1403/388 |
شماره پرونده :
1403-218-388ع |
تاریخ نظریه :
1403/09/20 |
قانون
استعلام
1- با توجه به اينکه برخلاف قانون شوراهاي حل اختلاف مصوب 1394، در قانون جديد مصوب 1402 در خصوص تقويم خواسته به قيمت واقعي تصريحي وجود ندارد، آيا خواهان ميتواند خواستههاي مربوط به اموال منقول بيش از يک ميليارد ريال را به کمتر از آن، يعني به حد نصاب صلاحيت دادگاه صلح (کمتر از يک ميليارد ريال) تقويم کند؟
2- با توجه به اينکه مواد 11 و 12 قانون شوراهاي حل اختلاف مصوب 1402 برخلاف قانون سابق، دعاوي غير منقول را استثنا نکرده است، آيا دادگاه صلح براي رسيدگي به خواستههاي مربوط به اموال غير منقول که کمتر از يک ميليارد ريال تقويم شده است، صالح است؟ 3- آيا در ماده 22 آييننامه اجرايي قانون شوراهاي حل اختلاف مصوب 16/3/1403 مقصود آن است که در پروندههايي که در صلاحيت دادگاه صلح است، دادسرا بايد پس از صدور کيفرخواست پرونده را به جاي دادگاه کيفري 2 نزد دادگاه صلح ارسال کند و يا آنکه به محض تشکيل دادگاه صلح، دادسرا بايد از رسيدگي امتناع کند و پروندههاي داخل در صلاحيت دادگاه صلح را نزد اين دادگاه ارسال کند؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه
1- اولاً، با عنايت به نسخ قانون شوراهاي حل اختلاف مصوب 1394 و عدم پيشبيني مقررات خاص در مورد ملاک بودن ارزش واقعي خواسته در تعيين صلاحيت دادگاه صلح و با لحاظ حکم مقرر در ماده 17 قانون شوراهاي حل اختلاف مصوب 1402، صلاحيت دادگاه صلح نيز تابع عمومات حاکم؛ از جمله تقويم خواسته به شرح مندرج در مواد 61 و بعد قانون آيين دادرسي دادگاههاي عمومي و انقلاب در امور مدني مصوب 1379 است.
ثانياً، به موجب ماده 63 قانون آيين دادرسي دادگاههاي عمومي و انقلاب در امور مدني مصوب 1379 «چنانچه نسبت به بهاي خواسته بين اصحاب دعوا اختلاف حاصل شود و اختلاف مؤثر در مراحل بعدي رسيدگي باشد، دادگاه قبل از شروع رسيدگي با جلب نظر کارشناس، بهاي خواسته را تعيين خواهد کرد»؛ بنابراين، هرگاه خواهان بهاي خواسته را کمتر از ارزش واقعي آن تقويم کرده باشد، دادگاه رأساً نميتواند در اين خصوص مداخلهاي کند؛ اما در صورت اعتراض خوانده، دادگاه وفق ماده يادشده اقدام ميکند.
2- عبارت دعاوي مالي تا نصاب يک ميليارد ريال در بند يک ماده 12 قانون شوراهاي حل اختلاف مصوب 1402، اطلاق دارد و دعاوي مالي راجع به اموال غير منقول را نيز شامل ميشود.
3- به موجب بند «الف» ماده 11 قانون مجازات اسلامي مصوب 1392، قوانين مربوط به صلاحيت نسبت به جرايم سابق بر وضع قانون فوراً اجرا ميشود (قاعده اجراي فوري قانون)؛ همچنين وفق تبصره يک ماده 12 قانون شوراهاي حل اختلاف مصوب 1402 جرايم مذکور در اين ماده مستقيماً و بدون نياز به کيفرخواست در دادگاه صلح رسيدگي ميشود؛ بر اين اساس و با عنايت به صدر ماده 14 قانون پيشگفته و صراحت ذيل ماده 22 آييننامه اجرايي قانون شوراهاي حل اختلاف مصوب 16/3/1403، پروندههاي مربوط به جرايم در صلاحيت دادگاه صلح که تا تاريخ تشکيل اين دادگاه در دادسرا ثبت شده است، براي انجام تحقيقات مقدماتي و ادامه رسيدگي با صدور قرار عدم صلاحيت نزد دادگاه صلح ارسال ميشود.